برنامه سازی رادیو، نویسندگی رادیو: آموزشی که جایش در فیلمسازی انیمیشن خالی است

سلام به همگی،

امیدوارم خوب باشید، من حدیث ملکی هست، طراح و هنرمندفیلمساز انیمیشن، و مروج علم در بیسکولنز. 

در این پست می خواهم در مورد نکات برنامه سازی رادیو بنویسم چرا که به نظرم بسیار بسیار می تواند به هم فیلمسازان انیمیشن  و هم افرادی که می خواهند به طور مستقل کار خلاقه انجام بدهند اما با نظم و تداوم در تولید دست و پنجه نرم می کنند، کمک کند. خصوصا بستگی به تیپ شخصیتی و کاری شما، اگر تمایلتان کمتر به کار های طولانی  و بلکه به کارهای مستمر و در ارتباط با مخاطب هست ، این تجربه  ام حتما می تواند شما را چندین سال جلو بیندازد و در وقت شما صرفه جویی کند. 

عکاسی از حدیث ملکی (بیسکولنز)

 

با اینکه من مدت ها رادیو گوش می دادم از طرفی از سال 83 یعنی 16 سال قبل مطالعه و کار در مورد انیمیشن را شروع کردم و از 89 هم به شکل دانشگاهی درسش فیلمسازی انیمیشن را خواندم اما هیچ موقع این دو را در ذهنم به هم متصل نکرده بودم، حتی روال دانشگاهی من را بیشتر به سمت کارهای بیکلام  که در جشنواره و پایان نامه ها رایج بود کشاند تا اینکه  زمستان 98 یک برنامه ی رادیو به اسم جیک و پیک در شرایطی که سعی می کردم روحیه و سطح انرژی ام را بالا ببرم جلب توجهم کرد و در شرایط کاملا ناراحتی من را به قهقهه زدن کشاند. 

بعد از آن بیشتر گوش دادم، و در اینترنت برنامه را دنبال کردم و  یکی از نویسندگان و بازیگران خوش اخلاق، خوش برخورد و مردمی، امیر عضد، را که دنبال کردم به برنامه ی دیگری رسید به اسم چوبخط ( دنگ و دونگ). ریتم تند هر دو برنامه، کشش بالا و از طرفی پاسخگویی ادمین های هر دو پیج باعث شد که من بیشتر پیگیر شوم و مصاحبه ها را بخوانم. 

خصوصا شیوه ی کار امیر عضد، خیلی برایم جذاب و آموزنده بود، هم  به لحاظ اخلاق برخورد می توانم بگویم بعد از Lauren Carney  دومین نفری بود که ازش در برخورد یاد گرفتم. و در تولید ویژگی های خاصی داشت (البته به کمک تیم تولید)  که برایم جالب بود مثل تعاملی کار کردن با مخاطب ، شخصیت محور بودن کارها، آیتم های مثلا بخش مسابقه با کودکان، تلفیق کردن کار و زندگی، با مادر، خواهرزاده و.... 

در مورد تلفیق کار و زندگی این مهمترین ویژگی ای بود که وقتی سال 90 درس فیلمنامه می گذاندم به آن رسیدم بسیار بیشتر از رشته ی دیگرم یعنی کامپیوتر ، انیمیشن با هر لحظه ی زندگی از سر و کار دارد، در خیابان به فیلمنامه فکر می کنی ، از رفتار یک نفر ایده ی به ذهنت می رسد، چهره ی افراد را  کاریکاتور می بینی و ... 

از طرفی سرعت تولید و مردمی بودن برنامه های رادیو  برایم خیلی خیلی شگفت آور بود، یکی از دغدغه ها و مشکلات من در این چندساله این بود که روند تولید فیلم کوتاه انیمیشن یا سریال آنقدر طولانی است که غالبا از دوستان و بچه ها هیچ خبری نیست، بعد از هر سه -چهار سال پستی می بینیم که خبر تندیس جشنواره ای هست یا شرکت در جشنواره ای. در حالی که یکی از دغدغه های من به عنوان هنرمند ( در پست های قبلی گفتم کلمه ی هنرمند یک تعریف یا تعارف نیست متاسفانه ترجمه ی آرتیست است درحالی که هنرور شاید ترجمه ی بهتری باشد) ، تولید مستمر است و به اصطلاح productive بودن. از طرفی مردمی بودن هم مساله ی مهمی است،  دیروز با کمک تلوبیون (22 شهریور ساعت 1:30 )مصاحبه ی بهرام عظیمی با یکی از دوستان هم دانشگاهی  هاجر مهرانی و  همسرش مرتضی نائیجی را در برنامه ی 7 می دیدم سوال بسیار خوبی پرسید " شما صحبت از دغدغه می کنید در حالی که مگر کار شما در جشنواره را چند نفر می ببیند ، من می بینم و چند نفر دیگر مثل من ..."  این همان دغدغه است که من با شخصیت خودم دارم من فرد درون گرایی هستم اما نه کاملا  در واقع ambivert  هستم و نه introvert و extrovert  ارتباط یکی از چیزهایی هست که من را شارژ می کنم اما به عنوان شخصیت INFJ ارتباط های مفید من را شارژ می کند. از طرفی کار کودک هم بازخوردش به تولید کننده چندان نمی رسد تنها از لحاظ نظرات وبسایت صدا و سیما یا از طریق نظر سنجی ها... 

اما رادیو در زمان کم میزان تولید بالایی دارد ، و اگر برنامه های کشداری که صرفا مجری در آن صحبت می کند را در نظر نگیریم، این برنامه های شخصیت محور به خوبی قصه ای را در زمان کم می گویند، این فوق العاده است! یاد بروک شیدن، عکاس مستظرف افتادم که می گفت: « من فیلم ساز بودم ، اما دیدم فیلمسازی بسیار طول می کشد برای همین به عکاسی فاین آرت (مستظرف، خیال گرا،بیان گرا) روی آوردم تا در مدت کم بتوانم حرف هایم را بزنم.»

خوب مقدمه کافی است و برویم به سراغ شرح ماجرا... 

مهشید رئیسی توصیه ی خیلی خوب دارد: «گاردت رو نسبت به آموزش باز کن، نگو همه چی رو می دونم یا آزمون خطا می کنم در میارم وقت نداری» ، از طرفی خواندم که امیر عضد دوره های برنامه سازی رادیو گذرانده، همین جرقه شد که آزمایش و خطا نکنم، چنین دوره هایی وجود دارد، افرادی قبلا زحمت کشیده اند و دسته بندی کرده اند ، بخوان و ایده بگیر

**********

اول اینکه تفاوت پادکست و رادیو چیست؟ اولین تفاوت مربوط به زنده بودن و ضبط شده بودن است، اما نه، این جواب کاملی نیست، چرا که برنامه ی تولیدی رادیو هم داریم. در واقع تفاوت ذکر شده فرق پادکست و  برودکست بود.

1- در مورد پادکست و رادیو یک فرق مربوط به دایره ی مخاطبین است. مخاطب پادکست روی موضوع خاصی است اصطلاحات نیچ است اما مخاطب رادیو عمومی تر است.

2-با اینکه پادکست زنده هم وجود دارد اما به طور کلی پادکست امکان رتوش و چند بار ضبط دارد اما خوب این یک نکته ی منفی هم دارد که درش بداهه کم بشود.

3- محدودیت زمانی : پخش رادیو محدودیت ساعت دارد  شنونده اگر دیر برسد برنامه را از دست داده مگر بعد فردی آرشیو را ببیند اما پادکست محدودیت گوش دادن ندارد. به همین دلیل تولیدکنندگان برنامه رادیویی معمولا گاه گاهی ترتیب زیر بخش های برنامه شان را تغییر می دهند.

4- حق پخش: پادکست مثل رادیو حق پخش آهنگ های عالی و مورد علاقه ی شما را ندارد.

5-تبلیغات و تعامل: تبلیغات در رادیو زیاد است و از طرفی تعامل مستقیم  شنونده ها با  تولید کنندگان پادکست از طریق شبکه های اجتماعی بهتر میسر است.

اما هردو شبیه به هم هستند و آن که ارتباط قلبی با مخاطب برقرار می کنند.

*********

موضوع برنامه ی  رادیویی ام  چه باشد؟

دسته بندی کاملی در این باره هست که میتوانید در این لینک ببیند. مثل خبری، گفتگو با افراد معروف، زندگی واقعی، خلاصه فیلم و تلفنی ......

و یا در اینجا : نوستالژی، شهری، کالج، ...

و چند پیشنهاد عالی

1 پرسش و پاسخ: از مخاطبان سوال بپرسید و بعد بخواهید جواب دهندو چند جواب را روی آنتن بخوانید

2-دعوت از مهمان: از افراد مختلف در زمینه های مختلف دعوت، سوال بپرسید و گفتگو شکل دهید

3- خبر خوانی: خبرهای مختلف را بخوانید و درباره هر کدام توضیحی متنی اضافه کنید

4- پیشنهاد : به مخاطبان در زمینه های مختلف کتاب، موسیقی، دستور آشپزی، هنر، فیلم، انیمیشن، ... پیشنهاد بدهید. 

5-فکت روز: آیا فکر می کنید نکته یی جالبی برخورده اید، آن را به شنوندگان انتقال دهید.

6 - ماجرای روز: اتقاق جالبی در مورد خانه، کار، زندگی، ماشین، پول و ... خود دارید که می خواهید تعریف کنید.

7-بررسی و جمع بندی: در مورد یک کتاب، کنسرت، رویداد هنری، فیلم و ... صحبت کنید و نظر بدهید. 

8- شبکه های اجتماعی: یک هشتگ ایجاد کنید، صحبت های  مردم در مورد آن هشتگ را بخوانید و تعامل ایجاد کنید.

9- جمله ی روز: اگر جمله ی قصار کمدی و یا انگیزشی دارید در مورد آن صحبت کنید و برنامه را به آن اختصاص دهید.

10- شرح حال: در مورد یک کتاب، فرد، .... صحبت کنید، تفاوت این با مورد 7 در این هست که مورد 7 نظرات و تحلیل شخصی اما 10 حالت مستند و تعریف کردن دارد.

11- توصیه ی روز: آیا توصیه ای دارید که بخواهید به مخاطبان بدهید، آن را با مخاطبان بگویید. 

12- درخواست روز : آیا مخاطبان، دوستان، خانواده آهنگ درخواستی دارند آن را پخش کنید یا نه اصلا بخواهید موضوع صحبت یا خبر ... را درخواست بدهند 

و خیلی موارد دیگر هست که شما می توانید در برنامه های زنده  استفاده کنید. و یادتان نرود که مواردی را انتخاب کنید که برای مخاطب جذاب باشد و می توانید این موارد بالا را طبق نظر خودتان شرح و بسط دهید و استفاده کنید.

*************

نکته ی اوّل: تا می توانید آیتم آماده کنید، تصویر، گفتگو، موسیقی ، سناریو  ... برنامه باید یکدست و پر باشد پس باید همیشه در خورجین چیزهایی داشته باشید.  و این ها همه در ادامه ی هم به هم مرتبط و کوتاه و سریع باشند. 

نکته ی دوم: انواع مخاطب و دسته بندی: برنامه های برای عموم، برنامه های برای بزرگسالان پخش در روز و عموما برای خانه داران، برنامه های بزرگسال برای صاحبان کسب و کار، برنامه های برای کودکان با تم موفقیت، برنامه های برای کودکان و ...

**************

8 موضوع پیشنهادی

1- بحث آزاد در مورد اتفاقات 

2-اجرای نمایش

3-خبرنگاری

4- بازی- تولیدی های بازی مثل دانش آموزان در برابر استادان و ..

5- صحبت در مورد مسائل مالی : مثلا آیا کالاهای مناسب خانم ها از محصولات آقایان گرانتر است.

6- داستان تک گویی

7- بررسی کتاب

8- صحبت های راجع به پول: چه طور پس انداز کنیم و ...

غذا / سرگرمی/ اقتصاد / آموزشی /تفریح / سلامت / خانواده ازدواج و کودکان / موسیقی/ اخبار و سیاست /جامعه و فرهنگ / ورزش / تکنولوژی /

***********

شیوه ی پیش تولید 

1 -تحقیق کنید

2- از دیگران نظر بپرسید

3- خودتان را در جایگاه مخاطب ببنید و نیازش را پیدا کنید.

****************

عکاسی از حدیث ملکی (بیسکولنز)

نویسندگی متن برای رادیو 

نویسندگی برای پخش زنده هم کمک می کند که احساس آمادگی داشته باشید و هم اینکه به خوبی پیام به مخاطب منتقل شود، حتی اگر جایی کلمات از ذهن فرار کرد، یک متن بسیار کمک است

1- طوری بنویسید که مناسب صحبت باشد و نه نوشتن 

2- نقاشی تصویری به مخاطب بدهید، لازم نیست همه چیز را ریز به ریز توصیف کنید اما یک کمک بصری هم به مخاطب بدهید، بگذارید تا هر چند وقت یکبار یک توصیف در مورد داستان یا خبر بهشان کمک کند.

3-مختصر و موجز بنویسید، شما نمی خواهید که از روی متن بخوانید ، پس کلمات اضافی نداشته باشد و بشود سریع متوجه شد و صحبت کرد.

4- انعطاف پذیر بنویسید، دقیقا هرچه که می خواهید روی آنتن گفته شود را بنوسید اما اجازه ی انعطاف استفاده از کلمات دیگر و.. را بدهید. 

دو مثال را در اینجا بخوانید

*************

10 توصیه برای بازیگران  گویندگان 

10- سر وقت حاضر شوید

9-با رسانه ها و شبکه های اجتماعی راحت باشید

8-با مخاطبان خود در تعامل باشید. در رویداد ها در شبکه های اجتماعی، این کمک می کند مخاطبانتان را بشناسید و برنامه ی مناسبتری تولید کنید از طرفی مخاطبان هم قدر این را می دانند. 

7-مودب و متشخصانه رفتار کنید، تا مخاطب احساس خوش آمدن و احترام کند، رفتاری که باعث ایجاد حس بی ادبی، مورد تحقیر قرار گرفتن نکند. 

6- از زندگی تان بگویید، مخاطب دارد با شما وقت می گذراند، پس از تجربیاتتان، خودتان بگویید جدای این خود این ها موضوع های خوبی برای صحبت هستند.

5-خیلی خودتان را جدی نگیرید، دنیا کوتاه تر از این هست که به خودتان نخندید، اگر تپق زدید، سخت نگیرید به خودتان بخندید و ادامه بدهید. 

4- قصه های قوی بگویید ، قصه خوب است اما قوی بگویید تا مخاطب به خوبی تصویر کند.

3- کمی شخصی تر صحبت کنید، راحت باشید، مخاطب دوست دارد طوری صدای شما را بشنود که انگار دارد با دوستتان صحبت می کنید و نه با جمعی از مخاطبان. 

2- مطمئن باشید که کاملا تحقیق کرده اید و آماده اید

1-هدفتان را خوب بشناسید آیا می خواهید مخاطب را سرگرم کنید؟ انگیزه به او بدهید؟ یاد بدهید؟ تحت تاثیر قرار بدهید؟ الهام بدهید؟ همه ی موارد... اگر بی هدف بروید شروع به حرف زدن های بی ربط می کنید و کل برنامه معلوم نمی شود در باره ی چه بود... به مخاطبتان و نیاز او فکرکنید.

نکته: اگر می خواهید کارتان بهتر شود، برنامه را ضبط کنید و گوش کنید ببینید کجا خوب جلو رفت و کجا نه

***********

source

مواردی که در برنامه لازم دارید

جینگل یا موسیقی ورود

خوش آمد گویی

مقدمه و سرتیتر

وکس پاپ = صحبت مردم 

او بی خارج از بحث

جمع بندی با کارشناسان 

برنامه ریزی:

اسم برنامه 

ایستگاه برنامه

روز و تاریخ 

مخاطب 

مدت بخش ها

*******************

پ. ن 1: در مورد مباحث نرم افزاری نیز آموزش های مختلفی برای راه اندازی رادیو هست که موضوع این پست نبود اما اگر علاقه مند باشید می توانید پیدا کنید.

پ.ن 2: لیستی از رادیوهای کمدی

پ.ن3: چه طور یک برنامه رادیویی بسازیم  / چطور برنامه تولید کنیم /

پ. ن 4: وبلاگ ایرانی   / وبلاگ  آموزشی رادیو جوان

ممنونم از توجهی که به خواندن این نوشته داشتید اگر برایتان مفید بود لطفا من را در اینستاگرام دنبال کنید و کانال یوتیوب یا آپارات را نیز پیگیری کنید. همچنین در آینده نقشه هایی برای پادکست دارم .خوشحالم می کنید همراهم باشید

ممنونم

حدیث ملکی (بیسکولنز) ( وب سایت)